Liedboek Online, ervaringen met de beamer

 In Beamergebruik in de eredienst, Communicatie

Komt er een beamerpakket bij het nieuwe Liedboek? En hoe ziet dat er dan uit? Die vraag houdt veel mensen al een tijdje bezig. Vandaag werden de geheimen door de uitgever eindelijk openbaar gemaakt. Zowel over de inhoud (demoversie bekijken is mogelijk!) als over de prijzen voor de licenties.

Omdat wij in de gelegenheid waren om vorige week al te testen, laat ik hier graag wat van onze ervaringen zien, inclusief het effect op het scherm in de kerk.

beamerhoek

Beamerhoek in de kerk met live-scherm en voorbereidingsscherm.

In de Marcuskerk in Leusden zijn we vanaf 2007 aan de slag gegaan met beamerpresentaties tijdens de dienst. Vooral voor het projecteren van de liedteksten, maar ook voor andere elementen uit de liturgie waarbij tekst of beeld een ondersteunende werking heeft. We hebben vooraf goed nagedacht over vormgeving en techniek, maar ook over de organisatie van het beamteam.
Deze ervaringen hebben we op verzoek van de Liedboek BV dit voorjaar ingebracht in de vergaderingen over het te ontwikkelen beamerpakket bij het nieuwe Liedboek. Er is geëxperimenteerd met verschillende layouts tijdens twee vergaderingen, die in deze kerk plaatsvonden. En uiteraard is er door de uitgever ook op andere plaatsen getest.
Vormgever Anton Sinke heeft diverse lettertypen en opmaakvormen uitgeprobeerd en ons op het beamerscherm laten kiezen wat het best leesbare resultaat opleverde. Met veel zorgvuldigheid is er gekeken naar liederen die een speciale behandeling vragen, zoals liederen met veel regels of met extra lange regels.
Dat leidde tot een paar duidelijke keuzes:

  • met de notenbalken erbij passen er maximaal 4 regels op een scherm. Langere verzen zijn dus opgeknipt in losse stukken.
  • de dunne lijntjes van de notenbalken zijn alleen goed leesbaar als hulplijnen wanneer zij in zwart worden weergegeven op een lichte achtergrond. In het programma mag je daarvoor wel een kleur naar keuze instellen.
Anton Sinke demonstreert

Anton Sinke demonstreert verschillende opmaakvormen tijdens de vergadering.

Bij een lied met meer dan vier regels in de vers moet de beamist dus op tijd schakelen naar het volgende scherm. Met een eenvoudige afstandsbediening in de hand lukt dat prima. De uitgever heeft gekozen voor een vaste opmaak van de schermplaatjes, net zoals de opmaak van een pagina in een liedboek vastligt. Die schermplaatjes kun je downloaden en vervolgens als afbeelding in je eigen presentatieprogramma (bijv. powerpoint) plaatsen. Wil je het op een andere manier presenteren, dan kan dat ook. Zo kun je ook alleen de teksten van de liederen, zonder melodie in opgemaakte vorm gebruiken. Wil je alles helemaal naar eigen smaak inrichten in een presentatie, dan kun je ook de platte tekst downloaden, maar dan heb je geen melodie erbij.

Liturgieboekjes samenstellen

Wil je niet beamen, maar een liturgieboekje samenstellen, dan biedt het pakket ook keurig opgemaakte liederen (melodie met tekst, of alleen tekst) als plaatje om op te nemen. Of ook hier weer de platte tekst om zelf te verwerken. Een praktische keuze is dat de uitgever in prijs van deze functionaliteit meteen de rechten hiervoor heeft doorberekend. Dan is daar tenminste eindelijke een eerlijke, maar eenvoudige constructie voor.  De hoogte van de prijzen leidt uiteraard nog wel tot de nodige discussies en overwegingen.

Online databank

Schermafbeelding: 4 regels met melodie.

Schermafbeelding: 4 regels met melodie.

Het beamerpakket is echter meer dan alleen een verzameling schermplaatjes. Het is een online databank waarin je naar liederen kunt zoeken op tekst, op liednummer, op dichter, op componist, op bijbelplaats en op thema. Een goed hulpmiddel voor wie een viering met liederen gaat samenstellen (voorganger, kerkmusicus of liturgiewerkgroep).
Ook dat zoeksysteem hebben we getest. Daar zijn nog wel diverse wensen voor verbetering bij gegeven, maar in de basis werkt het voor een eerste versie naar behoren. Het is intuïtief al heel goed te bedienen en je kunt in elk geval vinden wat je zoekt. Verwacht echter geen Google-intelligentie met slimme suggesties en correcties op typfouten. Ook is de indexering van beginregels en titels niet optimaal. Een belangrijke noodzakelijke verbetering is nog wel de presentatie en ordening van de zoekresultaten. Daar hoort eerst de exact gevraagde tekst te komen en dan pas de samengestelde woorden.

Het systeem is vooral op de liedteksten (woorden, zinnen, titels) georiënteerd. Het zoeken op melodie blijft beperkt tot zoeken op componist. De gevonden tekstregel kun je wel handig bekijken in de context van het hele vers (klik op de regel in de lijst met zoekresultaten) of met de melodie erbij (klik op bekijk). Een vers selecteren is eenvoudig. Het wordt dan op de aangemaakte lijst voor de betreffende dienst geplaatst.

Nieuw werkproces voor het beamteam?

Een mooie stap vooruit vinden wij de mogelijkheid die het programma biedt voor een slimmere organisatie van het beamerwerk. Het account waar de licentie aan is verbonden kan gebruikt worden door alle betrokkenen in de kerk. De instellingen met voorkeuren (zoals kop- en voetregels) kunnen worden vastgelegd door de expert van het team. Daarna kan de werkwijze in een handige samenwerking verder worden ingericht:

  • De voorganger selecteert de te zingen liederen en de coupletten daarvan per dienst en legt die op een lijst met datum en omschrijving vast in het programma.
  • De beamist van dienst download de liederen als een ZIP-file per lijst en kan de presentatie verder voorbereiden.

Het grote voordeel hiervan is dat er geen fouten meer in kunnen sluipen, doordat er bijvoorbeeld simpelweg een liednummer verkeerd is opgeschreven of gelezen op het lijstje van de voorganger. Dat is een winstpunt in het werkproces.
Voor de Taakgroep Liturgie heeft het pakket als voordeel dat de lijsten bewaard blijven. Je kunt dus nog eens terugzoeken wat er tijdens de dienst op een bepaalde zondag of datum gezongen is. Het is overigens geen statistiek, waaruit over een jaar de meest gezongen liederen in de afgelopen periode gaan rollen.

Resultaat in de Marcuskerk

notenbalken

De dunne lijnen van de notenbalken zijn te slecht te onderscheiden bij onze keuze voor diapositief.

Op zondag 14 juli 2013 hebben we in de ochtenddienst en daarna wat uitgeprobeerd met de resultaten die we uit het programma haalden. Onze mooi passende huisstijl zullen we los moeten laten. We kozen ooit voor zwarte achtergrond met witte tekst, omdat het strooilicht in een niet verduisterde kerkzaal automatisch zorgde voor een passende schermkleur bij de achterwand (zie foto). Waar het goed mogelijk was om tekst diapositief (witte letters op zwarte ondergrond) te presenteren, moeten we dat nu met de notenbalken erbij loslaten. En aangezien notenbalken een lang gekoesterde wens waren, gaan we nu toch maar over naar een wit vlak met zwarte tekst en noten erin. In die vorm levert het een prima leesbaar resultaat op, ook achterin de kerkzaal. Voor de volledigheid: wij hebben nu alleen gewerkt met strofische liederen in losse coupletten gepresenteerd. Meer ingewikkelde liederen met herhalingen en refreinen hebben we nog niet uitgeprobeerd.

scherm zwart met witte tekst

Onze huisstijl is niet meer goed leesbaar met de notenbalken erbij.

scherm wit met zwarte tekst

Tekst en melodie goed leesbaar, maar scherm is nadrukkelijker aanwezig.

schermkleur neutraal

De keuze voor het scherm (zonder zwarte rand!) en neutrale kleur.

tekst met melodie

Een correcte afbeelding uit Liedboek-online in de presentatie opgenomen.

 

Conclusie

Wij zijn wel blij met het resultaat, ook al zijn er nog de nodige wensen voor optimalere zoekmogelijkheden in de database. Zodra we weten wat de leveringscondities (prijzen) van de licentie voor onze kerk precies zijn (hoe en wanneer tellen we de kerkgangers?), kan de kerkenraad zich erover gaan buigen.

 

Recommended Posts
Comments
  • Gerrit van Dijk

    Op zich mooi dat er nu ook een online database is waaruit geput kan worden (voor een aardig prijskaartje overigens….).
    Ik heb de demo-versie bekeken. Die is eenvoudig, redelijk eenduidig. Maar ook wat karig. Daarbij zou ik graag als gebruiker meer keuze mogelijkheden hebben. Prima dat er is nagedacht over wat het beste zichtbaar is, maar mogen we daar ook zelf nog wat in zeggen? Dat kan nu niet: lettertype ligt vast, alleen zwarte lijnen en letters zijn mogelijk.
    Verder is de zoekfunctie nog wel erg karig uitgevoerd. De ‘oeroude’ cd-rom van het Liedboek 1973 bood al meer mogelijkheden (verschillende woorden, woord-combinaties, trefwoorden etc.)Het is te hopen dat dit voor de 2013 versie snel wordt uitgebreid.
    Verder heb ik gemerkt dat met het neerladen van liederen niet alles te openen is. bv. 1e deel couplet niet, 2e wel. Maar misschien was dit een eenmalige misser ☺

Leave a Comment

0
Ellen van der SarMarcuskerk Leusden